Rozmowa z Bogusławą Biedrzycką, dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej Dzielnicy Wola m.st. Warszawa.

Jak zaczęła się Państwa współpraca ze spółdzielczością socjalną: kto tę współpracę zainicjował, na czym ona polega i jakie korzyści odnoszą obie strony?

Jesteśmy ośrodkiem pomocy społecznej – celem naszej działalności jest wspieranie osób znajdujących się w trudnych sytuacjach życiowych. Wspieranie m.in. poprzez pomoc w podjęciu zatrudnienia. Warszawska Wola jest dzielnicą szczególną pod względem liczby placówek świadczących pomoc osobom bezdomnym – istnieje ich tutaj aż siedem, co samo w sobie świadczy o tym, że osób zagrożonych wykluczeniem społecznym jest w kręgu naszego zainteresowania bardzo wiele. W tworzeniu spółdzielni socjalnych dostrzegliśmy sposób na rozwiązywanie problemów bytowych znajdujących się pod naszą opieką bezrobotnych i innych osób w trudnej sytuacji życiowej. Tak rozpoczęło się nasze zainteresowanie ekonomią społeczną – tym jak działa i jakie szanse daje. Początkowo nasza rola ograniczała się do upowszechniania informacji na jej temat oraz organizowania spotkań ze spółdzielcami socjalnymi na terenie Woli. Zorganizowaliśmy seminarium nt. ekonomii społecznej, którego elementem była prezentacja spółdzielni socjalnych działających na terenie Warszawy. Wymiana doświadczeń zaowocowała pomysłem na utworzenie nowej spółdzielni.

Jak do tego doszło?

Od wielu lat współpracujemy z Caritas Diecezji Warszawskiej, która na terenie Woli prowadzi dwie placówki dla osób bezdomnych i posiada bardzo dobrze zorganizowaną kuchnię przygotowującą codziennie kilkadziesiąt obiadów. I tak łącząc zasoby organizacji oraz zdiagnozowaną przez pracowników socjalnych potrzebę zapewnienia gorących posiłków, wraz z dowozem do domów podopiecznym OPS i narodził się pomysł na utworzenie spółdzielni socjalnej.

Wprowadzenie Waszej koncepcji w życie było proste czy wiązało się jednak z jakimiś wyzwaniami?

Jesteśmy zobligowani do stosowania ustawy o zamówieniach publicznych i mimo że zawiera zapisy dotyczące klauzul społecznych stosowanie ich nie jest jeszcze powszechne, budzi wiele obaw i wątpliwości. Spółdzielnia socjalna, nawet najlepiej gotująca, bez udokumentowanego doświadczenia, ma trudność, aby zafunkcjonować na rynku. Postanowiliśmy skorzystać z formuły pilotażu. W ten sposób nowi spółdzielcy mieli nabrać doświadczenia, a my – zobaczyć, czy spółdzielnia jest zdolna wywiązać się ze zlecenia. Współpracę z nowo powstałą spółdzielnią rozpoczęliśmy zatem od zawarcia umowy, która dotyczyła niewielkiej liczby osób, dla których spółdzielnia gotowała i dostarczała posiłki do domów. Pilotaż zakończył się pomyślnie – spółdzielcy bardzo dużo się nauczyli, a nasi podopieczni byli zadowoleni z jakości ich usług. Ponieważ nasze potrzeby były zdecydowanie większe, ogłosiliśmy przetarg nieograniczony, do którego spółdzielnia zdecydowała się przystąpić. Ustalając specyfikację istotnych warunków zamówienia odważyliśmy się zastosować klauzule społeczne.

Kiedy wartość zamówienia nie przekracza 30 tys. euro, jest to zdecydowanie prostsze.

Spółdzielnia socjalna profesjonalnie przygotowała ofertę, natomiast pomocą z naszej strony było niewątpliwie zastosowanie ww. klauzul – wyraźnie wskazaliśmy, że oczekujemy od wykonawcy zamówienia, aby do realizacji zadania zatrudnił osobę z grup, o których mowa jest w ustawie o zatrudnieniu socjalnym, czyli np. bezdomnych realizujących indywidualny program wychodzenia z bezdomności; uzależnionych, po zakończeniu programu terapeutycznego; chorych psychicznie; zwalnianych z zakładu karnego.

Wspominała Pani, że dla spółdzielni socjalnej, która chce świadczyć usługi gastronomiczne np. na rzecz ośrodka pomocy społecznej, istotne jest, żeby była logistycznie przygotowana do takiego przedsięwzięcia. Jakie jeszcze wymogi musi spełnić spółdzielnia, która chciałaby wejść we współpracę instytucjonalną z podobną placówką jak Państwa?

Bardzo dobrą podpowiedzią dla potencjalnych spółdzielców, jest przeczytanie specyfikacji istotnych warunków zamówienia na przetarg nieograniczony dostępnej na stronie internetowej naszego ośrodka (www.ops-wola.waw.pl zakładka: O nas, zamówienia publiczne, archiwum 2014 r.). Niewątpliwie dużą szansą dla spółdzielni są klauzule społeczne w otwartych postępowaniach przetargowych. Jestem przekonana, że Ośrodek Pomocy Społecznej realizując swoje zadania, musi ustawicznie wdrażać nowe aktywne form pomocy, a naprawdę skuteczny okazuje się wówczas, gdy współpracuje z bardzo różnymi podmiotami, do inspirowania powstawania nowych podmiotów włącznie. Osób potrzebujących wsparcia jest bardzo wiele, natomiast nasze doświadczenia potwierdzają skądinąd oczywistą prawdę, że łącząc siły możemy pomagać skuteczniej.